کتاب «مهندسی مالی و قراردادهای اسلامی» با هدف بررسی و شناخت ابعاد مختلف انواع قراردادهای مالی در اسلام، به همت انتشارات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به چاپ رسید. این کتاب حاصل تلاش مشترک منور اقبال و طریق‌الله خان است و توسط پرویز قاسمی و آزیتا گل‌زاده قشلاقچایی، مترجمان مؤسسه موج، به فارسی برگردانده شده است.
این کتاب در شش فصل تنظیم شده است. سه فصل نخست کتاب با عناوین «آشنایی با مهندسی مالی اسلامی»، «مسایل فقهی در قراردادهای آتی کالا» و «مشتقات کالا: یک تحلیل اسلامی» به پاسخ و تحلیل پرسش‌هایی مانند مهندسی مالی چیست؟ و محرک‌های آن کدامند؟ و مباحثی نظیر بانکداری اسلامی، حیطه مهندسی مالی در تأمین مالی اسلامی، قراردادهای آتی و اتاق پایاپای اختصاص دارند.
سه فصل بعدی این اثر نیز، شامل مباحثی در ارتباط با «جایگزین‌های شرعی اوراق قرضه دولتی»، «امکان استفاده از تأمین مالی سلم در مالزی» و «قراردادهای تسهیم بهینه: ویژگی‌ها و تکامل تدریجی» است. از مهم‌ترین موضوعات ارائه شده در این فصل‌ها می‌توان به اوارق قرضه دولتی، هزینه ورشکستگی و عدم قطعیت و کارایی اشاره کرد.
در بخشی از این کتاب، مولف در تشریح مقوله نظریه اسلامی، با اشاره به اهمیت مهندسی مالی در تنظیم قرارداد‌ها می‌نویسد: در نظریه اسلامی قرارداد‌ها، دو نوع قرارداد وجود دارد که یکی معاوضات یا قراردادهای جبرانی و دیگری تبرعات یا قراردادهای خیرخواهانه است. قراردادهای جبرانی، به معنای کسب سود و منافع مادی دوجانبه، در قراردادهای اسلامی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در بخش دیگری از این کتاب آمده است که اسلام تمام اشکال مختلف ربا را ممنوع کرده است. حرمت ربا در اصل بدان معنا است که تعیین پیشاپیش مبلغی اضافه هنگام سررسید وام به عنوان پاداش انتظار بازپرداخت، از سوی شریعت مجاز نیست. در این خصوص هیچ فرقی ندارد که این مبلغ اضافی، هنگفت یا ناچیز و ثابت یا متغیر باشد.
همچنین در این اثر می‌خوانیم: شرایط نهایی قرارداد با وجود عدم قطعیت وابسته به وضعیت با شرایط نهایی در مورد قطعیت متفاوت است. تحت چنین عدم قطعیتی مبحث قدیمی عدم کارایی قرارداد تسهیم چه تأمین مالی از طریق سهام و چه مزارعه، دیگر محلی از اعراب نخواهد داشت. تسهیم تحت شرایطی خاص، به بهترین کارایی دست می‌یابد، در حالی‌که بدهی تحت شرایط مشابه از این قابلیت برخوردار نیست.
چاپ نخست کتاب «مهندسی مالی و قراردادهای اسلامی» با شمارگان یک‌هزار نسخه، در 270 صفحه، به بهای هفت هزار تومان به همت دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، امکان دریافت فایل متنی این کتاب را برای عموم مخاطبین فراهم ساخته است. علاقمندان می‌توانند جهت دریافت به این لینک مراجعه نمایند.
صفحه تازه های نشر