دکتر فرهاد نيلی، رئيس پژوهشكده پولی و بانكی بانك مركزی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بين‌المللی قرآن (ايكنا)، در رابطه با چالش‌ها و فعاليت‌های پيش روی بانك مركزی در راستای حركت به سمت آمال و اهداف بانكداری اسلامی در كشور گفت: اولين بحثی كه در عرصه بانكداری اسلامی در ايران بايد مورد توجه قرار داد، اين است كه در حال حاضر در كل دنيا بانكداری اسلامی به عنوان نظم قابل اعتماد و بانكداری مطمئن معرفی شده است. بر اين اساس اين اعتماد بايد در سيستم بانكی ما نيز بازسازی شود.
وی در ادامه افزود: بانكداری اسلامی نه تنها در كشورهای اسلامی كه در كشورهای غير مسلمان نيز به عنوان بانكداری پيش‌بينی‌پذير‌تر مطرح است و اين مدل بانكداری از طريق خود اظهاری اعلام می‌كند كه بنابه انديشه و نحله تاسيس آن، به اصول مشخصی پايبند است كه دربرگيرنده منافع اقشار جامعه و مشتريان خواهد بود، از اين رو در شرايط بحران‌های اقتصادی و شرايط خاص می‌بينيم كه اين سيستم بانكی همچنان با اقبال عمومی همراه است.
گيشه بانكداری اسلامی در بانك‌های غيراسلامی!
دکتر نيلی در ارتباط با توجه كشورهای غير اسلامی به بانكداری اسلامی گفت: در كشورها و بانك‌های غربی گيشه بانكداری اسلامی در شعبات مختلف بانك وجود دارد و كاركرد اين گيشه‌ها به اين ترتيب است كه بانك به مشتريانی كه نسبت به سرمايه‌گذاری در برخی امور غيراسلامی مثلا شرط‌بندی و قمار يا توليد برخی محصولات خاص حساس‌اند، اين اطمينان را می‌دهد كه سپرده آنها در اين موارد سرمايه‌گذاری نخواهد‌شد و اين سرمايه در جهت منافع حلال و مدنظر مشتری صرف خواهد شد.
ایشان افزود: بانك مركزی و مديريت جديد آن بايد نسبت به آگاه سازی عموم جامعه از مفاهيم و ماهيت عقود بانكی اهتمام جدی نشان دهند، به ديگر سخن مشتری در سيستم بانكداری اسلامی بايد به خوبی در رابطه با مفاد قرارداد فی مابين مطلع و آگاه باشد.
مشاور رئيس بانك مركزی در رابطه با لزوم نگاه بانك مركزی به بانكداری اسلامی به عنوان يك صنعت تثبيت شده در جهان امروز گفت: بايد توجه داشت كه امروزه بانكداری اسلامی به عنوان يك صنعت پويای قابل اعتماد و ثابت شده، از بازار مطلوبی برخوردار است و بانك مركزی بايد در راستای تحقق عملی و نه شعاری آن در جامعه اقدامات مثمر ثمر صورت دهد.
وی در تشريح دومين دليل حركت بانك مركزی به سمت بانكداری اسلامی در كشور گفت: بانكداری اسلامی بانكداری سودآوری خواهد بود اگر بتوان اين امر را به نحو مطلوبی مديريت كرد می‌توان با جذب سرمايه هم در داخل و هم جذب سرمايه‌های خارجی چه در عرصه بانكداری و چه در بازار سرمايه اسلامی نسبت به رونق اقتصادی جامعه تلاش كرد. چراكه تعهدات موجود در بانكداری اسلامی همسو با تعهدات موجود در بازار سرمايه اسلامی است.
بی‌اطلاعی مردم و كارمندان بانك‌ها از مفاهيم بانكداری اسلامی
دکتر نيلی درباره چالش‌های پيش روی بانك مركزی و لزوم رفع آنها به منظور حركت روبه جلو در اين راستا گفت: اولين گام عملی بانك مركزی در جهت بانكداری اسلامی بايد از داخل سيستم بانكی كشور صورت بگيرد. پرسنل و دست‌اندركاران سيستم بانكی بايد نسبت به مفاهيم و موضوعات بانكداری اسلامی آموزش كامل و مطلوب را ببينند و تا در برابر مشتری و حقوق وی خدمات صحيحی و مناسب وضعيت هر مشتری را ارائه دهند.
اين استاد اقتصاد دومين چالش پيش روی بانك مركزی را در مواجهه با عقود اسلامی عنوان كرد و افزود: بانك مركزی و مديريت جديد آن بايد نسبت به آگاه سازی عموم جامعه از مفاهيم و ماهيت عقود بانكی اهتمام جدی نشان دهند، به ديگر سخن مشتری در سيستم بانكداری اسلامی بايد به خوبی در رابطه با مفاد قرارداد فی مابين مطلع و آگاه باشد. در حال حاضر وضعيت عقود بانكی ما به نحوی است كه در برخی موارد كارمندان بانك نيز نسبت به ماهيت عقود شناخت نه كامل كه حتی نسبی نيز ندارند و اين سبب شده تا عرصه بانكداری اسلامی ناشناخته بماند.
وی افزود: اگر مشتری نداند كه در رابطه با بانك چه حق و تكليفی دارد، مطمئنا با شبهه وارد خواهد شد و طبعا استقبال چندانی از آن صورت نخواهد گرفت. اين حق مشتری است كه نسبت به مفاد قرار داد اشراف كامل داشته باشد، چرا كه يك طرف قرار داد است و هم از لحاظ شرع مقدس و هم قانون مدنی اين حق برای وی محفوظ است. مشتری بايد بداند كه اگر جعاله مسكن امضا می‌كند چه حقی دارد يا اگر عقد استصناع فی مابين منعقد می‌شود اين عقد چه مزايا و منافعی برای طرفين خواهد داشت. در كل اطلاع‌رسانی صحيح و دقيق از مفاهيم و كاركرد بانكداری اسلامی از الزامات بانك مركزی در جهت حركت به سمت اين مدل بانكداری است.
لزوم احيای روابط مناسب با بانك‌های اسلامی در سطح بين‌الملل
دکتر نيلی در پايان افزود: بانكداری اسلامی ما بايد زبان مشترك با بانكداری اسلامی دنيا برقرار كند. در حال حاضر به واسطه برخی مشكلات می‌بينيم كه تمام مراكز مربوط به بانكداری اسلامی در عرصه بين‌الملل از ايران رفته‌اند و بايد همت جدی در جهت تعامل مجدد با اين مراكز صورت گيرد. تعامل مطلوب و سازنده با اين مراكز علاوه بر اينكه به ارتقاء جايگاه بانكداری اسلامی و توجه مسئولين در داخل كشور به اين امر مهم را به همراه دارد به استحكام روابط ايران با دول اسلامی منجر خواهدشد. بايد توجه داشت كه نحله فكری بانكداری اسلامی در ايران پايه گذاری شده اما اين صنعت علی‌رغم همه مزايای تثبيت شده آن در نظام بين‌الملل، در كشورما مغفول مانده كه همين امر لزوم توجه بانك مركزی نسبت به حركت به سمت بانكداری اسلامی را بيش از پيش مشخص می‌سازد.
مطالب مرتبط: