با توجه به میزان اندک تأمین مالی اسلامی در این کشور، خانم مورنیاتی مخلصین؛ رئیس دانشگاه اسلامی انستیتو تزکیا و مدرس مدیریت مالی، بر این باور است که مسلمانان نیازمند روش دیگری هستند. وی ماموریت دارد تا از طریق خانوادهها و نه بانکها، تأمین مالی به روش اسلامی را آموزش دهد.
رئیس دانشگاه اسلامی انستیتو تزکیا بیان داشت: احساس میکنم 90 درصد اندونزیاییها، چه در دانشگاه، صنعت یا در اجتماعات محلی یا سطح خانواده، از توصیهها و راهکارهای شریعت به عنوان سبک زندگی، استقبال واقعی به عمل نمیآورند.
دکتر مورنیاتی در سال 2017 به ریاست این دانشگاه منصوب شد. او کار خود را در Bank Uni در جاکارتا آغاز نمود و همزمان در شرکت Ernst & Young در کوالالامپور نیز مشغول به کار بود. او در سال 2002 هنگامی که مدرس حسابداری و تأمین مالی اسلامی بود، به دانشگاه رفت و بعدها پس از اتمام دوره دکتری در سال 2014 به عضویت هیئت علمی دانشگاه گلاسگو درآمد. او همچنین، قبل از پیوستن به دانشگاه تزکیا در دانشکده بازرگانی دانشگاه اسکس حضور داشت.
وی گفت: از نظر من، در افراد جوان این انگیزه وجود دارد که تأمین مالی اسلامی را به عنوان یک هدف شغلی ببینند. البته برای من به دست آوردن شغل خوب، صرفاً یک هدف فرعی است. هدف اصلی، عمل به شریعت به عنوان سبک زندگی است. در این زمینه، برنامهریزی یا مدیریت تأمین مالی اسلامی یک نیاز روزمره به حساب میآید.
دکتر مورنیاتی از امتیاز عملکردن به اصول و باورهایی برخوردار است که آن را در دانشگاه - جایی که برنامه آموزشی تأمین مالی با قرآن و تحقیقات اسلامی درهم میآمیزد- به دانشجویان توصیه میکند. در عین حال، او در خارج از دانشگاه تزکیا، به مدیریت شرکتی میپردازد که افراد و خانوادهها را در زمینه مدیریت تأمین مالی اسلامی آموزش میدهد. در هشت سال گذشته، شرکت تأمین مالی سکینه 23173 نفر شرکتکننده از 28 کشور را آموزش داده است. این شرکت که او به همراه همسرش دکتر لقمان تمانی در سال 2008 افتتاح کرد، در قالب یک وبلاگ آغاز شد و در نهایت به یک کتاب پرفروش تبدیل شد. دکتر مورنیاتی نه تنها به خاطر آنچه میخواست در سطح صنعت تغییر دهد بلکه بیشتر بخاطر انگیزه و مجاهدتهای شخصی، شرکت تأمین مالی سکینه را راهاندازی کرد.
مورنیاتی اظهار داشت: یکی از تجارب شخصی من در حوزه صنعت در زمانی که در Uni Bank در سال 1991 کارم را آغاز کردم - جایی که دفتر ما جنب بانک Muamalat (اولین بانک اسلامی اندونزی) بود – این بود که میدیدم بانک Muamalat، محصولات بانکداری اسلامی را بدون هیچگونه آموزشی معرفی میکند. در واقع، کارمندان این بانک، محصولات منطبق با شریعت را بدون باور ذهنی یا قلبی و صرفا از روی وظیفه شغلی، تبلیغ میکردند.
این استاد دانشگاه بیان داشت: من در سطح خانواده و جامعه، افراد زیادی در سطوح مختلف دبیرستان تا تحصیلات عالی یا حتی افراد شاغل را میدیدم که از درک ضعیفی نسبت به مفاهیم مدیریت تأمین مالی اسلامی برخوردار بودند. برای مثال در مورد مفهوم زكات، آنها فقط زمانی از زكات، انفاق و صدقه مطلع میشدند كه پولشان را در صندوق صدقات میگذاشتند. اما این افراد در رابطه با اینکه چه کسانی ذینفع هستند، چگونه زکات را مدیریت کنیم، چگونه با استفاده از این وجوه، کیفیت زندگی ذینفعان را بهتر سازیم، هیچ سرنخی ندارند. اکثر جوانانی که برای ازدواج آماده میشوند نیز آگاهی زیادی در مورد برنامهریزی مالی اسلامی ندارند.
همه این مشاهدات لایههای هسته اصلی انگیزشی دکتر مورنیاتی را تشکیل میدهد که به سه دهه قبل بازمیگردد. زنی که اکنون یک دانشگاه اسلامی را رهبری میکند و همیشه مسلمان نبوده است. او در یک خانواده مسیحی در سوماترای جنوبی متولد شده و نامش مو کیم نی بوده است. والدینش کسب و کار پر سودی داشتند و ارزش کار را به او یاد دادند. او در این باره میگوید: «آموختم که بوسیله محاسبه با استفاده از یک چرتکه، صندوقدار فروشگاه والدینم شوم. بستنی و خیلی چیزهای دیگر را خودم درست میکردم و جلوی مغازه فروختم.»
وی در سال آخر دبیرستان تصمیم گرفت مسلمان شود. تصمیمی که رابطهاش با خانواده را از هم گسست. او که طرد شده بود، در سن نوزده سالگی به جاکارتا رفت و پس از سفارش انجمن مسلمانان چینی اندونزیایی، از سوی پدر و مادر خوانده پذیرفته شد. شاید علیرغم این تجربه شخصی دردناک، دیدگاهش درباره تقدس خانواده همچنان محکم باقی مانده باشد. او میگوید: ما تازه مسلمانان باید رابطه خود را نه تنها با خدا بلکه با خانوادههایمان حفظ کنیم. ما نمیتوانیم صرفا به این دلیل که از مذاهب مختلفی هستیم، روابطمان را قطع کنیم. مادرم، خواهر کوچکترم و عمهام مسیحی هستند اما همیشه سعی میکنم به آنها نزدیک باشم. من به مناسبتهای مختلف برای آنها هدیه، غذا یا پول فرستادم و الحمدلله آنها به تدریج دین جدید من را پذیرفتند.
از نظر او، سختترین زمان وقتی بوده که خانه را ترک کرده و در نهایت مستقل شده و توانسته زندگی خودش را به تنهایی اداره کند. البته او کاری بیش از مدیریت کردن انجام داد. پس از سه سال فعالیت در بانک متعارف Uni Bank ، بورس تحصیلی برای تحصیل در دانشگاه بینالمللی اسلامی مالزی دریافت کرد؛ جایی که در آن مدرک کارشناسی را کسب نمود.
دکتر مورنیاتی میگوید: قصد داشتم تا جای ممکن موفق شوم و به افراد بسیار باهوش خیلی غبطه میخوردم. در کسب دانش و شبکهسازی مداومت میکردم. بعدها دیدم که این کار هنگام تصدی پستهای متعدد در صنعت یا دانشگاه، برای من تا چه اندازه مفید بود و باعث اعتماد مردم به من شد.
وی لیست بلندبالایی از مشارکتهای حرفهای دیگری دارد. او رئیس حسابداری اسلامی در انستیتوی حسابداران اندونزی، مشاور بانک مرکزی (BI)، سازمان خدمات مالی (OJK)، کمیته ملی اقتصاد و تأمین مالی شرعی (KNEKS)، عضو خبره انجمن اقتصاد اسلامی اندونزی (IAEI)، عضو هیئت مدیره انجمن اقتصاددانان اندونزی (ISEF)، و مشاور انجمن فناوری مالی اسلامی اندونزی (AFSI) است.
مورنیاتی از طریق سفر شخصی و شغلی، خط راستین و آرمان اصلی خود را حفظ کرده و در این باره یادآور میشود: پیام اصلی من برای مردم این است که یک زوج یا یک خانوادهی مسلمان میتوانند برنامهریزی مالی را پیادهسازی کنند که بر ارزشهای اسلامی متمرکز است. شرکت تأمین مالی سکینه بیش از 10000 نفر را در سال گذشته، یعنی سه برابر بیشتر از یک سال عادی، آموزش داده و هدایت نموده است. زن و شوهری حدودا 80 ساله هر روز در کلاس هشت ساعته ما شرکت میکنند. شرکت کنندگان ژاپنی نیز در مورد آمادگی برای ازدواج و برنامهریزی تأمین مالی اسلامی برای زندگی پس از ازدواج، کنجکاو هستند. یک زوج جوان انگلیسی نیز در این زمینه اشتیاق بسیاری نشان میدهند.
او در پایان تأکید کرد: شرکت تأمین مالی سکینه درصدد فراهمسازی تمهیداتی برای آموزش به بیش از 1000 شرکتکننده از شرکتهای دولتی در زمینه مدیریت و برنامهریزی برای حقوق بازنشستگی نیز میباشد.
علاقهمندان میتوانند جهت دریافت اطلاعات تکمیلی به این نشانی مراجعه نمایند.
فرشته ملاکریمی (کارشناس پژوهشکده پولی و بانکی)