صندوق بینالمللی پول در تاریخ پنجم ژانویه ۲۰۱۷، گزارشی منتشر کرده که در آن، به بررسی ثبات مالی در کشورهای عرضه کننده محصولات و خدمات بانکداری اسلامی پرداخته است.
رشد بانکداری اسلامی در سالهای گذشته تقاضا برای ارائه توصیههای سیاستی از سوی صندوق بینالمللی پول به منظور تقویت چارچوبهای قانونی، نظارتی و سیاستگذاری پولی مربوط به بانکداری اسلامی را بیشتر کرده است. از این رو کارشناسان این صندوق با همکاری یک گروه مشاوران بیرونی، به بررسی مسائل این حوزه و ارائه توصیههای سیاستی در این گزارش پرداختهاند.
در این گزارش ویژگیهای اصلی الگوهای بانکداری اسلامی، ریسکهای مربوط به آنها و رویکردهای کشورهای عضو برای مقابله با آنها بررسی شده و در آن درباره عناصر کلیدی استانداردهای بینالمللی موجود در این رابطه، پیشرفتهای صورت گرفته و خلاءهای کنونی بحث شده است. همچنین در این گزارش کارهای صورت گرفته توسط صندوق با همکاری اعضا و موسسات مقرراتگذار بینالمللی (مانند هیئت خدمات مالی اسلامی و سازمان حسابداری و حسابرسی موسسات مالی اسلامی) در راستای تقویت چارچوبهای مقرراتی و نظارتی و پیشنهادهایی برای اقدامات آتی مطرح شده است.
بخشهای گوناگون این گزارش عبارتند از:
- مقدمه
- ویژگیهای کلیدی بانکداری اسلامی و ریسکهای مربوطه
- چارچوبهای حقوقی و حاکمیت شرکتی
- چارچوبهای مقرراتگذاری، نظارت و مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم
- گزیر[1] (حل و فصل) و چارچوبهای شبکه امنیت مالی[2]
- نتایج کلیدی و راهبرد صندوق بینالمللی پول
در بخشهایی از چکیده این گزارش چنین آمده است:
· بانکداری اسلامی از نظر اندازه و پیچیدگی رشد شتابانی داشته و چالشهایی نیز پیش روی مراجع نظارتی و بانکهای مرکزی کشورها پدید آورده است.
· محیط قانونی که بانکهای اسلامی در آن فعالیت میکنند، ممکن است پیچیده و چالشبرانگیز باشد و پیامدهایی را نیز در زمینه ثبات مالی به همراه داشته باشد. اطمینان و شفافیت قانونی نقش مهمی در ایجاد اعتماد در این صنعت دارد.
· استانداردهای بینالمللی حاکمیت شرکتی برای بانکهای اسلامی نیز به کار میرود ولی لازم است این استانداردها متناسب با ویژگیهای خاص بانکداری اسلامی و به ویژه در زمینههایی چون ساختارهای تصمیمگیری، انطباق با شریعت و حقوق سپردهگذاران تعدیل شود.
· تاکنون پیشرفتهای خوبی در زمینه تدوین استانداردهای احتیاطی برای بانکهای اسلامی حاصل شده است. البته لازم است برای اجرای گستردهتر آنها و ایجاد سازگاری، اقدامات بیشتری صورت گیرد.
· به منظور توسعه مقررات مربوط به گزیر و چارچوبهای شبکه امنیت مالی برای بانکهای اسلامی، لازم است رهنمودهای بینالمللی متناسب با ویژگیهای بانکداری اسلامی تدوین شود.
· پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه مدیریت نقدینگی بانکهای اسلامی کافی نیست و لازم است مراجع مربوطه به ویژه در کشورهایی که بانکداری اسلامی در آنها دارای اهمیت سیستمی است، انتشار انواع ابزارهای مدیریت نقدینگی از جمله صکوک را بیشتر تسهیل کنند.
· در سالهای اخیر، ابزارهای مالی ترکیبی در بانکداری اسلامی ظهور بیشتری داشته و البته نگرانیهایی نیز از جهت ثبات مالی و بروز ریسکهای بیشتر پدید آورده است.
· صندوق بینالمللی پول تلاش کرده از طریق همکاری نزدیکتر با مقرراتگذاران بینالمللی بانکداری اسلامی و همچنین کشورهایی که در آنها صنعت بانکداری اسلامی وجود دارد، استانداردها و روشهای مناسب در این زمینه را پدید آورد.
علاقمندان میتوانند متن کامل این گزارش را از این نشانی دریافت نمایند.
تدوین: رسول خوانساری