عضو کمیته فقهی سازمان بورس، بهبود کارایی «اوراق مشارکت»، انتشار «اوراق استصناع»، تصویب «بازار دارایی‌های فکری» و «اسناد خزانه اسلامی» را مهم‌ترین اقدامات این کمیته در سال 92 دانست.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی‌دوانی، عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به تشریح عملکرد این کمیته در سال 92 و نقش آن در تحقق حماسه اقتصادی پرداخت و اظهار کرد: کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار از سال 85 از جانب هیئت‌وزیران تشکیل و ماموریت یافت تا ابزارها، بازارها و نهادهای مالی مختلف را در کشور از نظر مسائل شرعی مورد بررسی قرار دهد و پیشنهادات اصلاحی خود را ارائه دهد.
خصوصی‌سازی؛ پایه تحقق حماسه اقتصادی
وی پایه و اساس تحقق حماسه اقتصادی مورد نظر مقام معظم رهبری را انجام خصوصی‌سازی‌های اقتصادی دانست و گفت: با توجه به اهمیت مباحث مربوط به خصوصی‌سازی در کشور باید ابزارهای مالی متنوع مبنی بر عقود اسلامی برای استفاده در بازارهای مالی اسلامی طراحی شود؛ بنابراین کمیته فقهی در سازمان بورس از سال 85 آغاز به کار کرده که بر اساس آن، ابزارهایی که طراحی می‌شود، ابتدا باید در این کمیته به تصویب برسد.
در سال 92 تلاش‌های لازم برای تحقق حماسه اقتصادی را انجام داده‌ایم.
رضایی عنوان کرد: اگر ما چیزی همانند تحقق حماسه اقتصادی را به عنوان هدف قلمداد کرده و بر اساس آن، اهدف مورد نظر را پیگیری می‌کنیم، در کمیته فقهی سازمان بورس نیز در حد توان خود برای تحقق این امر تلاش‌های لازم را انجام داده‌ایم. کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، انواع و اقسام ابزارهایی که در این یک سال گذشته برای تصحیح، تسریع و گسترش عملکرد بازار بورس لازم بوده است را بررسی کرده و تلاش بر این بوده که ضمن تصحیح و درست کردن عملکردهایی که در مجموعه هست، از ابزارهایی استفاده کند که به جذب نقدینگی در بازار بورس کمک کند و معاملات شفاف‌تر شود.
عضو کمیته فقهی سازمان بورس، ادامه داد: البته برخی از این مصوبات باید در جاهای دیگر هم تصویب و اجراء شود، اما در عین حال، ما به این نکته توجه داشتیم که چون پایه حماسه اقتصادی، خصوصی‌سازی، کمک گرفتن از مردم و براساس مباحث اسلامی عمل کردن است و اینکه ما بتوانیم در این شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی به درآمدهای مردم اتکا کنیم؛ بر روی این کار جهت‌گیری کرده و بدون شک تلاش‌های لازم را انجام داده‌ایم.
بهبود وضعیت استفاده از «اوراق مشارکت»
وی در پاسخ به پرسشی درباره مهم‌ترین مصوبات کمیته فقهی سازمان بورس در یک سال گذشته، اظهار کرد: بهبود وضع استفاده از «اوراق مشارکت»، برای اینکه کاری کنیم که این اوراق، به خوبی جذب شوند، از مهم‌ترین کارهایی است که در یک سال گذشته در کمیته فقهی سازمان بورس انجام شده است.
وی افزود: انتشار این اوراق آزمونی برای تعیین برخی متغیرها و شاخص‌ها در اقتصاد کشور محسوب می‌شود. این اوراق بهادار، مشکل طرح، پروژه و بازدهی را ندارد و سود آن از نظر شرعی حلال است. بانک مرکزی با استفاده از این اوراق می‌تواند به هدف خود در کنترل نقدینگی دست یابد. با به‌کار گرفتن این اوراق، علاوه بر رفع شبهه ربا، هدف بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی محقق خواهد شد.
تلاش برای انتشار «اوراق استصناع»
رضایی‌دوانی، تلاش برای انتشار «اوراق استصناع» که اکنون در جریان است و به احتمال زیاد در چند هفته آینده منتشر خواهد شد را دومین مصوبه مهم کمیته فقهی سازمان بورس دانست و گفت: اوراق استصناع، یکی از ابزارهای مالی اسلامی است که براساس قرارداد «سفارش ساخت» طراحی شده‌اند. در این قرارداد، کالای مورد نظر موجود نیست و سازنده در آینده می‌سازد و تحویل می‌دهد. این اوراق، چند سالی است که در برخی از کشورهای اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرند و احتمالا این اوراق تا پایان سال 92 وارد بازار سرمایه می‌شوند.
مصوبه «بازار دارایی‌های فکری»
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار مصوبه «بازار دارایی‌های فکری» را مورد دیگری دانست که در سال 92 در کمیته فقهی سازمان بورس مورد تصویب قرار گرفته است و اظهار کرد: بحث ایده‌های فکری را از سال گذشته پی‌گیر بودیم و در نهایت، جزئیات آن را امسال به تصویب رساندیم. یافته‌های پژوهشی، علمی و اختراعات در ارتقای کیفیت زندگی بشر و توسعه سطح رفاه جامعه و تحولات اقتصادی و اجتماعی بین‌المللی نقش بسزایی ایفا می‌کنند، اما این یافته‌ها تا زمانی که جنبه کاربردی پیدا نکنند، به بازار عرضه نشوند و در دسترس متقاضیان قرار نگیرند، از اهمیت اقتصادی لازم برخوردار نخواهند بود.
وی افزود: مطابق ضوابط «بازار دارایی فکری فرابورس ایران» مالک یا مالکان پس از احراز اصالت و هویت دارایی فکری، استعلام ثبت دارایی فکری و ارائه طرح کسب و کار برای ارزش گذاری رسمی، اقدام به عرضه دارایی فکری مبتنی بر دارایی ثبت شده در مراجع ذی‌صلاح و واگذاری آن از طریق بازار دارایی فکری فرابورس ایران می‌کنند.
تصویب «اسناد خزانه اسلامی»
عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد دانشگاه مفید، تصویب «اسناد خزانه اسلامی» را که امسال به نتیجه رسید و در بودجه هم به آن اشاره شده است را مورد مهم دیگر مورد بررسی و تصویب در کمیته فقهی سازمان بورس دانست و تصریح کرد: البته بحث مربوط به انتشار اسناد خزانه اسلامی از سال قبل وجود داشت، اما در سال 92 به نتیجه رسیده و آرام آرام وارد بودجه شد.
عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، اسناد خزانه اسلامی را، اوراق بهاداری کوتاه‌مدت و بدون ریسک دانست که توسط دولت منتشر می‌شوند و گفت: با توجه به اینکه این ابزار مالی، سررسید کوتاه‌مدت و بازده مشخص دارد، بنابراین برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز دارای جذابیت زیادی هستند. اسناد خزانه اسلامی علاوه بر نقش قابل توجهی که در تأمین مالی بخش خصوصی و پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران ایفا می‌کند، در کشف نرخ سود بدون ریسک در بازار مالی نیز بسیار موثر است.
اصلاح اعطای وام‌های اعتباری به کارگزاران سازمان بورس
وی در پاسخ به پرسشی درباره مواردی که توسط کمیته فقهی سازمان بورس مورد تائید قرار نگرفته یا اصلاح شده‌اند، اظهار کرد: در اینجا قاعده این است که اگر قرار است موضوع تازه‌ای به اجراء دربیاید، باید ابتدا در کمیته فقهی بررسی شود و اگر در ادامه کار، بعضی موارد باید تصحیح شود، ما آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. یکی از مواردی که در این کمیته مورد اصلاح قرار گرفت، برخی وام‌های اعتباری بود که به کارگزاران سازمان بورس داده می‌شد و به نظر کمیته فقهی باید تصحیح می‌شد که ما روند اجرای آن را تصحیح کردیم.
اقدامات انجام شده، در تحقق حماسه اقتصادی موثر است.
وی در پاسخ به پرسشی دیگر درباره ارزیابی عملکرد کمیته فقهی سازمان بورس در تحقق حماسه اقتصادی مورد نظر مقام معظم رهبری، عنوان کرد: ما در کمیته فقهی همه تلاش خود را کرده‌ایم که با انجام اقدامات موثر در حد توان خود در خلق این حماسه اقتصادی نقش ایفا کنیم. به نظرم این اقداماتی که ما در یک سال گذشته انجام دادیم، قطره‌ای از دریا است که در مجموعه حماسه اقتصادی کشور در حد و اندازه خود اثرگذار است.